Coraz bardziej przeraża mnie psie środowisko. Coraz bardziej zbliża się niestety, wielkimi krokami, do środowiska jeździeckiego gdzie konie są traktowane jak urządzenia do wykonywania starannie zaplanowanej przez człowieka pracy. Świat, z którego uciekałam w popłochu patrząc jak przedmiotowo traktowane są zwierzęta. Wiem, że żyjemy w kulturze antropocentrycznej, gdzie zwierze stawiane jest zawsze w opozycji do homo sapiens, co z góry sprawia, że jest na przegranej pozycji. Jednak skala tego uprzedmiotowienia staje się coraz większa, a co więcej jest silnie odzwierciedlona w środowiskach, które powinny stać na straży zupełnie odwrotnej ideologii. Mam na myśli szeroko pojęty świat sportów kynologicznych. W moim odczuciu „psy sportowe” znacznie częściej traktowane są jak urządzenia, maszyny nad którymi człowiek sprawuje bezwzględną kontrolę.
Wszechobecna kontrola
Ludzie uwielbiają mieć kontrole. Najlepiej nad wszystkim i zawsze. Jak dodamy do tego nasz egocentryzm to bardzo łatwo zatracić się w tej przypadłości. Psy są od nas bezwzględnie zależne, niestety coraz częściej wykorzystujemy to w dość brutalny sposób. Co krok spotykam się z tzw. spalaniem miski w wersji ekstremalnej, czyli uzależnieniem zaspokojenia podstawowej potrzeby psa, jaką jest jedzenie od wykonania sztuczek, komendy, bądź (i to jest moje ulubione) zwiększenia motywacji. Pies, który jest głodny nie jest zmotywowany do pracy, jest po prostu głodny. Uważam za upadlające i wręcz niezdrowe głodzenie psa dla osiągnięcia treningowego celu, a właściwie jakiegokolwiek celu. Jak przysłowiowemu psu należy się zupa tak uważam, że każdemu czworonogowi należy się posiłek w spokoju, bez pośpiechu. Przynajmniej raz dziennie. I nie zrozumcie mnie źle, ja trenuję ze swoimi kudłatymi praktycznie 5-6 razy w tygodniu i często zjadają jeden posiłek podczas pracy. Jednak zawsze w ciągu dnia dostaną michę. Nawet jak na treningu zjedzą całą porcję to później nałożę im np. same warzywa. Oczywiście pomijając psy otyłe, to brak zainteresowania jedzeniem na treningu, nie jest przeze mnie nigdy rozwiązywany głodówką. Nie chciałabym nigdy pracować z psem mając świadomość, że robi to tylko dlatego, że jest głodny. Zdecydowanie zależy mi w naszej relacji na czymś zupełnie innym.
Psy-zombi
Kolejny punkt to słynna samokontrola, która opanowała psi świat od frisbee po agility. Niestety jej nadużycie prowadzi do smutnych obrazów. Samokontrola to presja, która użyta w nadmiarze zabija kreatywność, zdolność podejmowania decyzji. A nadmiar w samokontroli jest porażający. Stosują ją wszyscy, bezmyślnie powtarzając podpatrzone ćwiczenie z otwartą ręką. Oczywiście są przypadki gdzie się sprawdzi ale też w rozsądnym wymiarze. Coraz więcej psów jest od niej uzależnionych. Na każdą aktywność oczekują odpowiedzi w otwartej lub zamkniętej dłoni. Szczeniaki nie oferują nic od siebie bo lepiej zastygnąć w bezruchu i czekać na wytyczne. Tworzymy takie psy-zombi, które do wszystkiego potrzebują człowieka.
Schemat klatka-trening-klatka
Klatka kenelowa jest wspaniałym elementem w wychowaniu i życiu psa. Dopóki nie jest traktowana jak więzienie, z którego pies wypuszczany jest tylko na szybkie siku i trening. Taki rozwiązanie jest na pewno bardzo wygodne dla człowieka. Pies nie niszczy, nie sika, nie robi rzeczy, których człowiek nie chce żeby robił. Wychodzi za to na trening gdzie jest „zmotywowany” (bo to jego jedyna aktywność w ciągu dnia), wykonuje masz plan i wraca do klatki. Nie ma kontaktów z innymi psami, poza tymi na treningu, które musi ignorować. Spacery, czasami jak idą znajomi, wtedy też pełna kontrola. Nie odbiegaj, nie idź za blisko, nie patrz tu, patrz tam, nie dotykaj, nie wchodź, nie…. bądź psem.
Moje pies NIE MOŻE
To coś co słyszę na każdym kroku. Właściwie mogę wywnioskować z obserwacji, że współczesne psy sportowe nie mogą nic. Za to muszą coraz więcej. Muszą być zmotywowane, szybkie, zwinne, zdrowe, grzeczne, posłuszne, precyzyjne. Prawda jest taka, że sport to zaspokojenie przede wszystkim naszych potrzeb. Tak, historie rożnych ras pokazują, że były one stworzone do współpracy z człowiekiem. Jednak świat sportów kynologicznych zmierza w kierunku tego co mogliśmy zauważyć na olimpiadzie w RIO. Nadludzkich a w tym przypadku nadpsich możliwości. Jest tylko jedna różnica, ludzie sami decydują się na karierę sportowca, a psy nie. Podnosimy poprzeczkę coraz wyżej i wyżej. Nie zwracając uwagi na to, że pewne kryteria realizujemy kosztem naturalnych zachowań psa.
Dla mnie pies to przede wszystkim istota żywa, myśląca, mająca podmiotowość a co za tym idzie pewną indywidualność, niepowtarzalny charakter. Pies ma pełne prawo do posiadania preferencji, odczuwania zadowolenia, smutku, strachu. Moje psy mogą podejmować decyzje, ja nawet chcę żeby je podejmowały same. Oczywiście w wymiarze, który na to pozwala (po zapewnieniu im i otoczeniu bezpieczeństwa). Moje psy mają wybór czy chcą ze mną pracować czy nie. Chcę aby w tym minimum samorealizacji, które im zostało w naszym świecie mogły decydować. Dlatego staram się ograniczyć moją kontrole w codziennym życiu. Nie oczekuję siadu przed każdym podaniem miski, warowania przed wyjściem z klatki. Z kolei moje psy nie oczekują pozwolenia na wykonywanie podstawowych czynności życiowych. Bo nie są maszynami i naszymi niewolnikami. Oczywiście mamy zasady bo każdy ich potrzebuje ale oparte na wzajemnym szacunku. Skoro już stworzyliśmy nasz antropocentryczny porządek świata to pamiętajmy, że idą za tym nie tylko przywileje ale i obowiązki wobec tych, których arbitralnie umiejscowiliśmy jako zależnych od nas.
