Czym tak naprawdę jest błąd? Dlaczego psy popełniają błędy, i czy tak naprawdę w ogóle je popełniają?Jeżeli bliżej przyjrzymy się treningom to możemy dojść do wniosku, że pies nie popełnia błędów. W jego założeniu, jego wiedzy, doświadczeniu to co robi jest oczekiwane i pożądane przez przewodnika.
Jeżeli powiedzieliśmy siad, a nasz pies zawarował to w jego przekonaniu zrobił dobrze, bo być może:
- waruj było ostatnio częściej wzmacnianie,
- hasła na siad i waruj brzmią podobnie,
- hasło na siad jest niezrozumiałe,
- hasło na siad nie zostało zgeneralizowane,
- otoczenie, w którym pies się znajduje uniemożliwia poprawną reakcję,
- hasło na siad było nie pełne (może zawsze oddajemy nieświadomy gest?)
- inna przyczyna.
Pies nie popełnił błędu, pies wykonał to co uważał za poprawną reakcję na hasło w tej konkretnej chwili. Błąd jest tak naprawdę tylko interpretacją zaistniałej rzeczywistości, jako niespełniającej określonych kryteriów, przez przewodnika. To co jest błędem dla człowieka, może być poprawne dla psa. Musimy pamiętać, że to po naszej stronie jako trenerów leży wytłumaczenie kryteriów wykonania zadania.
Sytuacja, w której pies nie powinna nigdy sprawiać psu dyskomfortu, stresu czy lęku. Najgorsze co możemy zrobić to sprawić aby pies obawiał się samodzielnego podejmowania decyzji, rezygnował z podejmowania kolejnych prób w obawie przed popełnieniem błędu.
„Błąd ” w treningu, a dokładniej niepożądana reakcja psa na hasła to informacja zwrotna dla trenera. To moment, w którym powinniśmy się zastanowić co było powodem takiej reakcji. Czy nasza praca jest jasna i klarowna? Czy wiemy jaki bodziec wywołał niepożądaną reakcję? Czy poziom treningu jest odpowiednio dopasowany do zaawansowania ucznia? Kiedy nasz uczeń reaguje inaczej niż zakładaliśmy to nie jest jego wina.
W powszechnym systemie edukacji jesteśmy uczeni, że błąd to coś złego, coś co powinno być napiętnowane i nie pojawiać się nigdy więcej. Błędy są częścią procesu nauki, pozwalają na lepsze dopasowanie metod. Mogą sprawić, że nauka będzie skuteczna i efektywna. Jednak brak analizy powodu ich występowania, lub co gorsza awersyjna reakcja przewodnika mogą spowodować zaburzenia w pewności siebie ucznia, niechęć do nauki, wycofanie, frustrację.
„Uczymy się na błędach” – jak najbardziej, jednak tylko w sytuacji gdy mamy narzędzia, które potrafią nad zmodyfikować zachowanie i dostosować do wymogów „poprawności”. Jeżeli dostaniemy do napisania egzamin z matematyki i nie będziemy mieli wiedzy i umiejętności do rozwiązania go poprawnie, to nic nie zmieni fakt, że będziemy do niego podchodzić 10 razy. Jedynie pogłębi to naszą niechęć do tego przedmiotu.
Kiedy zabraniamy psu na „popełnianie błędu”, poprzez używanie korekt, presji itp. tym samym zamykamy sobie opcję, niezwykle wartościowego „formularza zwrotnego” od naszego ucznia.
Kwestia naszej odpowiedzi i strategii jaką możemy zastosować w takiej sytuacji to temat mojego seminarium „Źle!” w 2018 w Krakowie i Warszawie.
